سلامت روان مردان ؛ سکوتی که باید شکست

سلامت روان مردان ؛ سکوتی که باید شکست

در جهانی که هنوز هم از مردان طرحی به عنوان قهرمان‌ های بدون زخم و نیاز ترسیم می‌شود ، حقیقت ماجرا چیز دیگری است .

پشت این نقاب قدرت و سکوت ، روان‌ هایی وجود دارد که خسته‌ اند و پُر از دردند ، اما دردهای بی‌ صدا. مردانی که بار تأمین مالی ، محافظت ، اقتدار، تصمیم‌گیری و حتی شادی دیگران رو به دوش می‌ کشند، اما برای شنیده شدن خودشان جایی ندارند.

ما در جامعه‌ ای زندگی می‌کنیم که هنوز هم جمله ی « مرد که گریه نمی‌کنه» رو به بچه‌ ها یاد میدهند و از روز اول قوی بودن بدون پشتوانه عملی و علمی را در ذهن پسران جامعه دیکته میکنند .

این مقاله یک دعوت‌ نامه است ؛ به درک ، به بازنگری و به مراقبت از سلامت روان مردان که بخش زیادی از زندگی‌ هیمان به آنها ، بودنشان و سلامتشان گره خورده است.

بخش اول : چرا مردان کمتر درباره روانشان حرف می‌ زنند؟

سکوتی تاریخی در مورد سلامت روان مردان:
فرهنگ مرد سالارانه ، مرد رو موجودی قاطع ، خویشتن‌ دار، منطقی و بی‌ نیاز ترسیم کرده است . آسیب‌ پذیری برای مرد ، نشانه‌ ی ضعف تلقی میشود . از کودکی به مردها یاد داده اند “گریه نکن” ، “نرنج” ، “ احساساتی نباش ” و … . این برنامه ‌ریزی اجتماعی ، مردها را به یک جزیره‌ ی بسته تبدیل کرده است. این فرهنگ سر منشا تروماهای ذهنی و ایجاد تابو هایی برای مردان شده است . که همین امر باعث بوجود آمدن افکار و ترس هایی مانند موارد زیر می‌شود :

+ ترس از قضاوت
+ ترس از ضعیف بودن
+ ترس از دست دادن آبرو
+ ترس از ترک و ترد شدن
+ ترس از نادیده گرفته شدن
+ ترس از تنهایی
+ ترس از شکست
+ ترس از مقایسه
این ‌ها ترس‌ هایی هستند که در ناخودآگاه خیلی از مردها ریشه دوانده است.

فقدان آموزش و الگو

در مدرسه ، دانشگاه ، خانواده و حتی رسانه‌ ها ، خبری از آموزش مهارت ‌های روانی و شناخت احساسات مردان نیست . پدرها هم اغلب خودشان قربانی سکوت بوده اند. نتیجه‌اش ؟ یک نسل از مردان که خودشان هنوز نمی‌ دانند در این خصوص چطور درخواست کمک کنند و از بیان این قبیل مسائل ناتوان و بعضا خجالت زده اند ، حال چه انتظاری میتوان داشت ؟ کمک و آموزش به فرزندان ؟!

بخش دوم : فشارهایی که سلامت روان مردان را فرسوده می‌ کند

مقایسه شدن
جامعه دائما این حس را به مردان تلقین میکند که «بهتر از بقیه» باشند . درآمد بیشتر، موقعیت بالاتر، ظاهر جذاب‌ تر، شریک موفق‌ تر و حتی خوشبختی بیشتر که به واقع هر کدام از اینها معیارهایی انتزاعی است و عدم درک درست از آنها جز آشفتگی برای طیف گسترده ای از جامعه چیزی به ارمغان نمی آورد.

دیده نشدن و تاثیر آن در سلامت روان مردان
بسیاری از مردان احساس می‌کنند فقط وقتی ارزشمندند که کاری کرده باشند، موفقیتی بدست آورده باشند ، پول دربیاورند یا دیگران رو خوشحال کنند.
اما خودشان کی دیده می‌ شوند؟

ناتوانی در رسیدن به اهداف
شکست مالی ، شغلی یا عاطفی برای مردها اغلب برابر با بحران هویت تلقی می ‌شود. در جامعه‌ ای که موفقیت مرد را با «درآمد» یا «قدرت» می‌سنجد، شکست فقط یک اتفاق نیست ؛ یک ضربه‌ ی روانی و گاهی زمین گیر کننده است.

فشارهای فیزیکی و بدنی
یکی دیگر از فشارهای وارده به مردان انجام کارهای فیزیکی سخت در موقعیت های نامناسب و شرایط محیطی سخت است که همین امر با توجه به ریسک بالای سلامت جسمانی ، ذهن و روان افراد را درگیر و گاها به مشکلات و آسیب های جبران ناپذیری منجرب میگردد.

جابجایی معیارهای موفقیت
در دنیای مدرن ، از مرد انتظار می‌ رود هم تأمین‌ کننده باشد ، هم در آرامش به سر ببرد. هم قابل‌ اعتماد باشد ، هم ماجراجو هم مسئولیت‌ پذیرباشد و هم آزاد. تجمیعی از تضادهای تحمیلی و نمایشی که ثمری جز سردرگمی ندارد.

اینترنت و سوشال مدیا
فشار دیده شدن ، فالوئر داشتن ، مقایسه با زندگی‌ های لاکچری فیک و نمایشی ، همه در روان مردان زلزله ایجاد می‌کند. گسست روابط انسانی و فقدان جمع های دوستانه ، که یکی از ثمرات سوشال مدیا و اینترنت است، خود نیز باعث ایجاد روان رنجوری های فراوان هم در مردها و هم در زنان جامعه شده است.

سرکوب‌های اقتصادی و اجتماعی
در بسیاری از موارد، مردها برای رسیدن به جایگاه مالی یا اجتماعی مورد نظر، باید بارها و بارها تحقیر، سرزنش ، سرکوب و بی‌عدالتی رو تحمل کنند.

ترس از تحقیر و از دست دادن اقتدار

اقتدار و غرور نیز یکی دیگر از معیار های نابجا و انتزاعی در جوامع علی الخصوص جوامع سنتی میباشد.

معیارهایی که هیچ حد و مرز مشخصی و هیچ سنجشی برای آنها وجود ندارد. اثرات افراطی آن میتواند مردها را طرد ، و به انزوا بکشاند. همچنین این حس در بعضی مردان بوجود آمده است که در صورت نداشتن اقتدار و غرور تحقیر میشوند. که همین موضوعات میتواند اثرات مخربی در ذهن و روان مردان ایجاد کند

بخش سوم : پیامدهای پنهان اما ویرانگر

نگاهی به آمار تفاوت‌های سلامت روان مردان و زنان

در نگاه اول ، ممکن است تصور کنیم زنان بیشتر درگیر مشکلات روانی هستند، چون بیشتر درباره‌ش حرف می‌زنند یا بیشتر به روان‌ درمانی مراجعه می‌ کنند. اما آمارها نشان می‌ دهد داستان پیچیده‌ تر از این حرف‌ هاست :

۱- افسردگی و اضطراب

طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت زنان تقریبا دو برابر بیشتر از مردان به افسردگی و اضطراب دچار میشوند ، اما دلیل این آمار بالا، تا حد زیادی به گزارش ‌پذ یری بالاتر در زنان برمی‌ گردد ؛ یعنی احتمال اینکه زنی درباره اضطراب یا افسردگی خودش صحبت کند یا به دنبال کمک باشد، خیلی بیشتر از یک مرد است.

۲- خودکشی

مردان سه تا چهار برابر بیشتر از زنان در کشورهای توسعه‌ یافته اقدام به خودکشی منجر به فوت می‌کنند ، در ایران نیز آمارهای رسمی نشان می‌ دهد که نرخ خودکشی منجر به مرگ در مردان بالاتر از زنان است ، به‌ ویژه در رده سنی ۲۰ تا ۴۵ سال.

۳- رفتارهای پرخطر و پرخاشگری

مردان بیشتر به سمت رفتارهای پرخطر میروند : اعتیاد ، مصرف الکل ، خشونت‌های خیابانی یا خانگی ، رانندگی پرخطر و … این رفتارها، اغلب واکنش‌ های سرکوب‌ شده روانی هستند که در قالب «پرخاشگری بیرونی» به‌ جای بیان یا درمان بروز پیدا می کنند.

۴-  درمانجویی روانی

زنان حدود ۷۰٪ بیشتر از مردان از خدمات روان‌ درمانی، مشاوره یا روان‌ پزشکی استفاده می‌کنند. در مقابل ، بسیاری از مردان سال‌ها با مشکلات روانی زندگی می‌ کنند بدون اینکه به سراغ درمان بروند ، و ممکن است این امتناء تا زمانی ادامه پیدا کند که بدن یا عملکردشان از هم گسسته شود و این مشکلات روانی از طریق مشکلات جسمانی بروز پیدا کنند.

۵- مردان و تابوی احساسات

طبق نظرسنجی‌های متعدد در کشورهای مختلف ، بیش از ۶۰٪ مردان گفته‌ ا ند که در کودکی یا نوجوانی، این پیام رو گرفته اند که مرد نباید گریه کند» یا «احساسات ضعف نشان بدهد»». این امر در بسیاری از مواقع به سرکوب احساسات و درون ریزی منجرب میشود که همین مساله در نهایت به بیماری های روانی، آسیب به سلامت روان مردان و بعضا خودکشی ختم میشود.

۶- بیکاری و فشار اقتصادی و تاثیر آن بر سلامت روان مردان

مطالعات نشان می ‌دهد که بیکاری یا درآمد پایین تأثیر روانی بسیار بیشتری روی سلامت روان مردان دارد. چون هنوز در بسیاری از فرهنگ‌ ها، مرد «نان‌آور» و نماینده ثبات اقتصادی خانوار در نظر گرفته می‌ شود. در ایران، بررسی‌ های انجام‌ شده توسط مراکز روان ‌پزشکی نشان داده که بیش از ۴۵٪ مراجعان مرد ، با اختلالات افسردگی یا اضطراب ناشی از مشکلات بیکاری یا فشار مالی به مراکز روان درمانی مراجعه میکنند.

بخش چهارم: برای سلامت روان مردان چه می‌شود کرد؟

راهکارهایی برای خانواده ، شریک عاطفی و جامعه

✔ گوش بده، قضاوت نکن!
همسر، مادر، خواهر یا دوست یک مرد هستید؟ قبل از پیشنهاد راه‌ حل ، نصیحت کردن و دادن راهکار ، فقط گوش بدهید و همدلانه شنونده باشید.

✔ مردها هم باید دیده شوند
مردها هم به سورپرایز نیاز دارند، به گرفتن هدیه، به یک جمله یا کاری که به آنها بگویید «مرسی که هستی». به این‌ که کسی بهشون فکر کرده، بهشون اهمیت داده و به سلیقه و نظرشون احترام گذاشته است. بسته‌هایی که نه‌ تنها محصول، بلکه احترام و دیده‌شدن رو هدیه می‌ دن.

✔ آموزش مهارت های روانی برای سلامت روان مردان
برای سلامت روان مردان چه در خانواده، چه در مدرسه و چه در جامعه باید پسرها یاد بگیرند احساساتشان را بشناسند ، ابراز کنند، حل کنند و به آنها اهمیت بدهند نه اینکه با کلیشه های جاری سرکوبشان کنند.

✔ مجالی برای انسان بودن!
مردها هم مجازند که «کامل نباشند» ، مجازند اشتباه کنند ، شکست بخورند و کسی بابت اشتباهتشان آنها را قضاوت و سرزنش نکند. آنها هم میتوانند بدون خجالت‌ گاهی مسیرهایی را اشتباه بروند. گاهی ریسک کنند حتی اگر نتیجه ای در بر نداشته باشد.

بخش پنجم: ما مردها برای خودمان چه کاری می‌توانیم انجام دهیم ؟

✔ روتین مراقبت از خود داشته باشید
+ خواب کافی
+ مشغول شدن به علاقه ها، هرچند مختصر
+ ایجاد زمان های بیکاری بیشتر
+ مطالعه
+ خودآگاهی و خودسازی
+ رژیم غذایی مناسب
+ ورزش
+ مراقبه و مدیتیشن
+ اهمیت به ظاهر
+ اهمیت به سلامت و بهداشت جسمانی
+ نوشتن افکار و …

✔ صحبت کنید ، حتی اگر سخت است
دوست ، مشاور، خانواده ، فرد ناشتاس و حتی نوشتن به صورت نا شناس در یک گروه تلگرامی. مهم این است که سکوت رو بشکنیم.

✔ برای خودت هدیه بخر
نه از سر تجمل، بلکه برای این‌ که «خودت» هم ارزش داری. فروشگاه آقایی این امکان رو فراهم کرده تا حتی بدون مناسبت هم بشود چیزی برای خودت انتخاب کنی و اون را به خودت هدیه بدی .

✔ اهمیت به خود و خرید برای خود
فروشگاه اینترنتی آقایی با توجه به نیازهای فیزیکی و سلامت روان مردان ، محصولات اختصاصی و متنوعی را برای آقایان ارائه میدهد.

نقش آقایی در سلامت روان مردان شکستن سکوت های مردانه 

در دنیایی که هنوز بسیاری از مردان یاد نگرفته‌اند احساساتشان را بیان کنند، آقایی سعی دارد صدایی باشد برای همان سکوت طولانی و ترمیم سلامت روان مردان.

سکوتی که سال‌ها در ذهن و دل مردان جا خوش کرده و آنها را از رها شدن از فشارهای روانی بازداشته است و سلامت روان مردان را به خطر انداخته.

مأموریت آقایی فقط فروش محصولات مردانه نیست؛ بلکه بازگرداندن تعادل، خودآگاهی و حس ارزشمندی به مردان است. در این فضا، مرد می‌تواند بدون قضاوت، با خودش روبه‌رو شود؛ بفهمد که خستگی، اضطراب یا حتی احساس شکست، بخشی طبیعی از مسیر رشد هستند.

آقایی با محتوای آموزشی، محصولات مراقبتی و نگاهی انسانی‌تر به مفهوم «مرد بودن»، تلاش می‌کند تابوی آسیب‌پذیری مردانه را بشکند و به مردان یادآوری کند که سلامت روان مردان، همان‌قدر مهم است که ظاهر آراسته یا بدن ورزیده.

در نهایت، مرد آگاه و سالم روانی، نه فقط برای خودش بلکه برای خانواده و جامعه‌اش منبع آرامش و الهام خواهد بود — و این دقیقاً همان جایی است که فلسفه‌ی آقایی در ترمیم سلامت روان مردان معنا پیدا می‌کند.

نتیجه‌ گیری : مرد هم انسان است، نه فقط نان آور خانواده

اگر تا امروز «سلامت روان مردان» نادیده گرفته شده است ، زمانش رسیده که نگاه‌ هایمان را عوض کنیم . مردی که سلامت روان دارد ، پدری مهربان‌ تر، شریکی حامی‌ تر و انسانی مفید تر برای جامعه خواهد بود .
سلامت روان مردان یک پروژه جمعی ‌است. از همین امروز شروع کنیم.

نویسنده : مهرداد توکلی